Le couperet était prêt à TOMBER avant que les autorités malgaches ne parviennent à ARRACHER un ultime répit de trois mois. Vendredi 23 septembre, le comité permanent de la Convention sur le commerce INTERNATIONAL d’espèces de faune et de flore menacées d’extinction (Cites), réuni à Johannesburg, a accordé au gouvernement jusqu’à la fin de l’année pour APPORTER des gages tangibles de son action contre le trafic de bois de rose. Faute de quoi, il pourrait DÉCIDER une suspension totale du commerce des espèces protégées de la Grande Ile. Concrètement, cela signifie que le pays aura interdiction d’exporter une centaine d’espèces parmi lesquelles figurent crocodiles, pythons, caméléons, orchidées et quelques lémuriens, autant d’icônes de ce point chaud de la biodiversité planétaire.
« Je suis soulagée. La bataille a été difficile, mais nous avons pu DISSUADER la Cites de PRENDRE cette sanction qui aurait été très dommageable pour l’économie de MADAGASCAR et pour sa stabilité POLITIQUE », a déclaré au MONDEAFRIQUE Johanita Ndahimananjara, ministre de l’ENVIRONNEMENT, de l’écologie et des forêts malgache, présente à Johannesburg pourPLAIDER la cause de son pays. L’AFRIQUE DU SUD, le BOTSWANA et le KOWEÏT, au nom de l’Asie, ont soutenu son appel à la clémence.
Meubles luxueux
« La suspension de commerce » est l’arme ultime dont dispose l’organisation internationale pour CONDAMNER un pays qui, par son inaction ou sa complicité, participe à la destruction de la biodiversité. Et dans le cas présent à la disparition de plusieurs espèces de bois de rose et d’ébène pillées jusque dans les aires protégées pour ALIMENTER un juteux trafic à destination de la CHINE, où ces essences précieuses sont transformées en meubles luxueux pour élites enrichies. Sur les 183 pays membres de la Cites, une dizaine de pays figure actuellement sur cette liste noire, parmi lesquels l’AFGHANISTAN, la MAURITANIE, la GUINÉE, le LESOTHO…
Avant d’envisager cette sanction extrême contre Madagascar, la Cites a déployé pendant trois ans tout l’arsenal à sa disposition. Du « simple » embargo sur les exportations de bois de rose imposé au gouvernement malgache à l’obligation pour les autres Etats de FAIRE barrage à ce bois illégal. Sous peine d’être à leur tour jugés complices. Rien n’y a fait. Le bâton pas davantage que la carotte – Madagascar a reçu des millions de dollars pour LUTTER contre la contrebande – ne sont parvenus à faire POINDRE la moindre lueur d’espoir. Les rondins continuent de prendre la mer à la vue et au su d’un Etat déliquescent qui s’est pourtant engagé avec le soutien de plusieurs bailleurs à METTRE en œuvre un « plan d’action » pourSTOPPER le trafic.
« AUCUN BARON DU BOIS DE ROSE N’A JAMAIS ÉTÉ CONDAMNÉ », L’ONG AMÉRICAINE ENVIRONMENTAL INVESTIGATION AGENCY
Depuis 2010, année de la première loi nationale interdisant le commerce de bois de rose après la grande saignée observée sous le gouvernement de transition d’Andry Rajoelina, Madagascar a accumulé les textes législatifs censés DONNER des gages de sa bonne volonté. En décembre 2015, la création d’un tribunal spécial a été votée par l’Assemblée nationale avec le POUVOIR de condamner les coupeurs de bois à une peine de dix ans de prison et les commanditaires et les exportateurs à une peine de vingt ans.
Face à cet échafaudage législatif, le bilan judiciaire traduit la réalité sans fard : au cours des dix dernières années, seules quarante infractions sur le commerce de bois de rose ont été constatées. Six condamnations ont été prononcées assorties de peines d’au maximum deux ans de prison et d’amendes qui, au total, ont atteint 440 280 dollars sur un trafic qui en a rapporté des milliards. « L’absence de poursuites et de condamnations a de quoi INQUIÉTER lorsque l’on connaît l’ampleur du trafic, écrit le secrétariat de la Cites dans la note de six pages présentée à Johannesburg pour JUSTIFIERsa demande de nouvelles sanctions. Aucune ENQUÊTE ni procédure judiciaire ne sont en cours qui pourraient DÉBOUCHER sur des sanctions contre les suspects impliqués dans le trafic ».
« Aucun baron n’a jamais été poursuivi », renchérit Environmental Investigation Agency (EIA), qui fut l’une des premières ONG internationales à DÉNONCER cette criminalité environnementale à grande échelle.
Mercredi, soit deux jours avant LA RÉUNION de la Cites à Johannesburg, une opération du Bureau indépendant anticorruption (Bianco) a permis l’inculpation de vingt-quatre personnes, dont un ancien chef de région, un inspecteur des douanes et des fonctionnaires du ministère de l’environnement, pour tentative d’exportation de douze conteneurs de bois de rose dans la région de Toliara, à la fin de 2015. La presse locale s’en est fait un large écho, mais l’opération n’a pas impressionné LES EXPERTS de la Cites. « Ils imaginent peut-être qu’il suffit d’une opération de dernière minute pour nous CONVAINCRE qu’ils agissent », tranche l’un deux.
Plus de 3 300 tonnes de bois saisies à Singapour
L’organisation, dont le siège est à Genève, s’intéresse en revanche de près à une opération d’une tout autre envergure. « Le secrétariat a eu connaissance que le gouvernement de Madagascar a refusé au début de 2016 de TÉMOIGNER devant la JUSTICE pour CLARIFIER le statut de 3 372 tonnes de bois de rose saisies par SINGAPOUR en mars 2014 », peut-on LIREparmi la longue liste de critiques formulées à l’endroit des autorités malgaches.
Il s’agit de la plus grosse saisie jamais réalisée à l’étranger, d’une valeur de 50 millions de dollars (44,5 millions d’euros). Singapour, qui est membre de la Cites, avait intercepté la cargaison en transit et inculpé l’acquéreur chinois, Kong Hoo. L’affaire devient ensuite assez rocambolesque et en dit long sur l’implication des plus hautes PERSONNALITÉS de l’Etat malgache. En janvier 2015, le ministre de l’environnement, Antelme Ramparany, avait envoyé à Singapour un courriel assurant de « l’authenticité des documents » présentés pour justifier l’exportation de ce bois. Avant que, en février 2016, le nouveau premier ministre, Jean Ravelonarivo, ne désavoue M. Ramparany en assurant que la transaction violait les règles de la Cites et les lois nationales et en invitant le tribunal « à UTILISER sa lettre (…) pour DÉFENDRE les intérêts de Madagascar », selon les termes du courrier dont Le Monde a pris connaissance. Malheureusement, cette lettre est arrivée trop tard pour ÊTRE prise en compte par la justice, qui a dû ACQUITTER l’entreprise chinoise.
Mafia qui gangrène le pays
Ravelonarivo a, dans la foulée, perdu son poste et, depuis, Madagascar fait la sourde oreille aux demandes de Singapour, où le procèsse poursuit en appel. Vendredi, la ministre de l’environnement, Johanita Ndahimananjara, assurait au Monde Afrique que « cette cargaison était bien illégale » et que « Madagascar répondra aux demandes de la justice ».
Si, à Johannesburg, la ministre a sauvé son pays d’un nouvel opprobre, elle n’a par contre pas obtenu l’autorisation de VENDRE les stocks de bois de rose saisis sur le sol malgache au cours des dernières années : 28 582 grumes entreposées sur 80 sites à travers l’île, d’une valeur estimée à 11 millions de dollars. Ils ne sont que la toute petite partie émergée du butin accumulé par la mafia qui gangrène ce pays parmi les plus pauvres du monde. De l’aveu même du gouvernement, 2 millions de troncs seraient dissimulés dans les forêts et le long des plages.
Παράξενος τόπος που σε ταξιδεύει πίσω στον Μεσαίωνα: το τέταρτο μεγαλύτερο νησί του κόσμου, ξεχωρίζει για τη μοναδική χλωρίδα και πανίδα του καθώς και για τα έθιμα που φθάνουν ως τη μαύρη μαγεία
Το ζωντανό μουσείο της φύσης
Στις 19 Αυγούστου το απόγευμα φθάσαμε στο αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι σαν κυνηγημένοι! Ημασταν ένα μικρό γκρουπ 7 ατόμων που ταξίδευε στην Ανατολική Αφρική με βάση ένα πρόγραμμα που είχε σχεδιάσει το Travel Plan. Στο Ναϊρόμπι είχαμε επιστρέψει από το Εθνικό Πάρκο Amboseli, όπου για δύο ολόκληρες ημέρες απολαύσαμε ένα εντυπωσιακό σαφάρι. Ο κενυάτης οδηγός μάς πήγε αμέσως στο Χίλτον και μας συνέστησε να μην ξεμυτίσουμε έξω γιατί γίνονται ταραχές στην πόλη και θα κινδυνεύαμε.
Πράγματι, όπως μάθαμε μετά, την προηγούμενη ημέρα στη Μομπάσα, τη δεύτερη μεγάλη πόλη και βασικό λιμάνι της Κένυας, ένας πρωτοφανής κύκλος βίας είχε κλείσει με 40 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Η τοπική κυβέρνηση μιλούσε για ταραχές που προκάλεσαν «γκάγκστερ», τα ξένα πρακτορεία όμως πληροφορούσαν ότι η χώρα εφλέγετο από έναν λαϊκό ξεσηκωμό τα αίτια του οποίου ήταν πρωτίστως οικονομικά αλλά και θρησκευτικά και φυλετικά. Το κλίμα ήταν βαρύ στο Ναϊρόμπι και το έβλεπες στα αγριεμένα πρόσωπα των ντόπιων και στα στρατιωτικά καμιόνια που κυκλοφορούσαν αδιάκοπα. Οι τουρίστες ταραγμένοι και ανήσυχοι γέμιζαν το «λόμπι» του Χίλτον και τα τουριστικά μαγαζιά ήταν άδεια.
Μόλις λοιπόν το απόγευμα φύγαμε για το αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι και περάσαμε τον έλεγχο διαβατηρίων, πήραμε μια βαθιά ανάσα, ηρεμήσαμε και αρχίσαμε να κάνουμε όνειρα για τον επόμενο σταθμό του ταξιδιού, τη Μαδαγασκάρη, το τέταρτο μεγαλύτερο νησί του κόσμου με έκταση 594.180 τ. χλμ. Ολοι ανυπομονούσαμε να γνωρίσουμε από κοντά τη σπάνια χλωρίδα και πανίδα του νησιού και τον αφροασιατικής προέλευσης πληθυσμό του με τα παράξενα έθιμα που ξεκινούν από τα απειράριθμα ταμπού (τα fady) και φθάνουν ως τη μαύρη μαγεία.
Ολα αυτά έχουν καταστήσει τα τελευταία λίγα χρόνια τη Μαδαγασκάρη έναν νέο πόλο έλξης για τον διεθνή τουρισμό που μόλις τώρα «ανακαλύπτει» το νησί που πρώτοι το βρήκαν οι άραβες έμποροι γύρω στο 1000 μ.Χ. και μετά ακολούθησαν οι μεγάλοι πορτογάλοι θαλασσοπόροι Βάσκο ντε Γκάμα και Ντιέγκο Ντίας που πλέοντας για την Ινδία ξεμπάρκαρε με δυνατή φουρτούνα και την ονόμασε Αγιο Λαυρέντιο. Στο νότιο μέρος του νησιού, δίπλα στην πόλη του Fort Dauphin, επισκεφθήκαμε αργότερα το Φορτ ντε Πορτουγκάλς, το παλαιότερο ευρωπαϊκό εποικιστικό κτίσμα που κατασκευάστηκε ώστε να έχουν τα πλοία της Λισαβόνας ένα ασφαλές καταφύγιο στα ταξίδια του περίπλου της Αφρικής με προορισμό τα αμύθητα πλούτη της Ινδίας.
Ενώ περιμέναμε λοιπόν στις άδειες αίθουσες του απέραντου κτιρίου του αεροδρομίου του Ναϊρόμπι για να επιβιβασθούμε στην Air Mad (τον εθνικό αερομεταφορέα της Μαδαγασκάρης) με προορισμό το Ανταναναρίβο, η αρχηγός του γκρουπ, η καθηγήτρια αγγλικών κυρία Μαίρη Καλλιβωκά, άνοιξε τον πασίγνωστο οδηγό της Lonely Planet και μας είπε: «Ελάτε να σας διαβάσω για τη Μαδαγασκάρη ώστε να πάμε προετοιμασμένοι». Αλλά όπως άρχισε να διαβάζει ο πανικός σκόρπισε στη μικρή συντροφιά γιατί όπως ήμασταν και ταραγμένοι το μόνο που συγκρατήσαμε ήταν οι εξής φράσεις:
«Η πόλη του Ανταναναρίβο, γνωστή και ως Τάνα, συναγωνίζεται σε εγκληματικότητα μεγαλουπόλεις σαν τη Νέα Υόρκη και το Λος Αντζελες, αλλά οι αριθμοί που αναφέρονται δεν υπολογίζουν ότι οι περισσότεροι φόνοι και οι πράξεις βίας που συμβαίνουν στην πρωτεύουσα της Μαδαγασκάρης έχουν σαν θύματα ξένους υπηκόους και γενικά όσους έχουν κάτι να χάσουν. Να είστε έτοιμοι για το χειρότερο! Μη δείχνετε ότι είστε τουρίστες. Τα ρολόγια, ανεξαρτήτως αξίας, στις τσέπες, όχι κοσμήματα ούτε βέρες και ποτέ έξω από το ξενοδοχείο με το πρώτο σκοτάδι. Αν αγνοήσετε αυτή την προειδοποίηση, η πιθανότητα να σας ληστέψουν φθάνει το 100%!
Αν υπάρχει μια διατύπωση που χαρακτηρίζει πιστά το Ανταναναρίβο, αυτή είναι “επιστροφή στον Μεσαίωνα”!
Ιατρικά το Ανταναναρίβο είναι γνωστό για τις καταθλιπτικές επιδράσεις του σε άτομα που υποφέρουν από τα νεύρα τους. Διάφορα αίτια, που έχουν σχέση με μαγνητικά πεδία, το υψόμετρο (1.469 μ.), τις υπεριώδεις ακτίνες και τους ανέμους, προκαλούν μελαγχολία και κατάθλιψη».
Υστερα από αυτόν τον καταιγισμό αντιλαμβάνεσθε πώς περάσαμε τις τρεις ώρες της νυχτερινής πτήσης Ναϊρόμπι – Ανταναναρίβο και πώς μας φάνηκε η πόλη καθώς διασχίζαμε τους έρημους δρόμους με το πουλμανάκι του Χίλτον. Σε κάθε στροφή νομίζαμε ότι θα μας επιτεθούν ληστές και δολοφόνοι.
Ο ολόλαμπρος ήλιος της επομένης (η Μαδαγασκάρη είναι στο νότιο ημισφαίριο και ο Αύγουστος είναι περίπου σαν τον δικό μας Φεβρουάριο αλλά πολύ πιο ζεστός λόγω των Τροπικών αφού το νησί βρίσκεται από 12,5 ως 20 μοίρες κάτω από τον Ισημερινό) διέλυσε σαν φαντάσματα της νύχτας όλες αυτές τις προλήψεις και τους μύθους που προφανώς γράφτηκαν για να καταστήσουν προσεκτικούς τους μεμονωμένους ταξιδιώτες.
Η πρώτη ξενάγηση άρχισε να προβάλλει μία μία τις φυσικές αλλά και ανθρώπινες ομορφιές αυτού του κόκκινου νησιού με τα υψίπεδα και τις εύφορες πεδιάδες στα δυτικά και τα τροπικά δάση στα ανατολικά. «Δεν μπορείς να συγκρίνεις τη Μαδαγασκάρη ούτε με την Αφρική ούτε με την Ασία. Παράξενη χώρα, με παράξενους ανθρώπους», μας πληροφορεί αμέσως ο Eric Delsaut, ο γαλλοελβετός διευθυντής του τοπικού τουριστικού γραφείου που ανήκει στον έλληνα αρχιτέκτονα Αθ. Λιούνη.
Πράγματι οι Μαλαγάσιοι, όπως ονομάζονται οι κάτοικοι του νησιού, έχουν προέλθει από τόσες πολλές προσμείξεις φυλών από Βορρά και Νότο, από Δύση και Ανατολή ώστε η εθνότητα που σχηματίστηκε να είναι κάτι το ξεχωριστό. Οι Μαλαγάσιοι δεν έχουν εκείνο το πρωτόγονο βλέμμα ούτε τη νωθρότητα των μαύρων της Αφρικής αλλά ούτε και τη δραστήρια κίνηση των Ασιατών. Είναι πάντως ήπιοι και ευγενικοί με τους ξένους που τους χαιρετούν με «bonjour» ή «bonsoir». Η γαλλική άλλωστε είναι η δεύτερη επίσημη γλώσσα του κράτους. Η συμπεριφορά τους μοιάζει ευρωπαϊκή και όσους συναντήσαμε κουβαλούσαν με αξιοπρέπεια και καρτερία τη φτώχεια τους. Από θρησκευτικής πλευράς το 52% του πληθυσμού είναι ανιμιστές, 41% χριστιανοί και 7% μουσουλμάνοι.
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι οι πρώτοι έποικοι που έφθασαν στο νησί δεν ήταν από την κοντινή Αφρική (που χωρίζεται από τη Μαδαγασκάρη με το στενό της Μοζαμβίκης μήκους 400 χλμ.) αλλά «ναυτικά φύλα» από την Ινδονησία και πιθανώς από την Πολυνησία που ταξίδεψαν με τα πρωτόγονα σκάφη τους 6.400 χλμ. στον ταραγμένο Ινδικό ωκεανό. Τα 14 εκατομμύρια των σημερινών κατοίκων της πάντως ανήκουν σε 18 φυλές, με κυρίαρχη την περήφανη αλλά και σκληρή φυλή των Μερίνα (που έδωσε περίφημους πολεμιστές, βασιλιάδες, αλλά και αυταρχικές βασίλισσες σαν την καταραμένη Ραναβαλούν που εκθρόνισαν οι Γάλλοι) που κατοικεί στην πρωτεύουσα και στα γύρω βουνά ασχολούμενη με τη γεωργία και με την κτηνοτροφία με τα περίφημα zebu (βόδια με μεγάλες καμπούρες). Τα βόδια είναι για τους Μερίνα σύμβολα του πλούτου και της δύναμης. Οποιος δεν έχει βόδια δεν κατέχει καλή κοινωνική θέση, ο κόσμος δεν τον σέβεται και δεν είναι σε θέση να τιμήσει τους προγόνους του με θυσίες ζώων.
Αργότερα ήλθαν στο νησί πληθυσμοί από την Ινδία και την Αφρική που κατοικούν κυρίως στα ανατολικά του νησιού αλλά και στις πεδιάδες της δυτικής ακτής όπου καλλιεργούν βανίλια (είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας βανίλιας στον κόσμο), καφέ, ρύζι αλλά και δημητριακά.
Το Ανταναναρίβο, η πρωτεύουσα του νησιού, είναι χτισμένο πάνω στα κεντρικά υψίπεδα (από 1.245 ως 1.469 μ.) και είναι μια γραφική πόλη παρ’ ότι ο τουρίστας ενοχλείται από την έκδηλη φτώχεια που θυμίζει γειτονιές ινδικών πόλεων. Η κάτω πόλη, με τη λεωφόρο της Ανεξαρτησίας, τη λίμνη με τα νούφαρα, τα μεγάλα πάρκα, τις πολυτελείς βίλες των ξένων πρεσβειών, τα οικοδομήματα της αποικιοκρατίας, θυμίζει Γαλλία, αλλά οι τουρίστες προτιμούν να περιδιαβάζουν την άνω πόλη με τα ομοιόμορφα ψηλόστεγα σπίτια της, με τα μικρά παράθυρα και τα ξύλινα μπαλκόνια, που όλα είναι χτισμένα από πλίθες με το ψημένο χρώμα της τερακότας.
Ληστές, κλέφτες και δολοφόνους δεν συναντήσαμε πουθενά στο Ανταναναρίβο παρ’ ότι περιπλανηθήκαμε για ώρες στα στενά δρομάκια της άνω πόλης με τους ασφαλτοστρωμένους μεν δρόμους αλλά χωρίς πεζοδρόμια, όπου όλα τα σπίτια έχουν το ισόγειο για μαγαζί, δίνοντας έτσι την εικόνα ενός απέραντου και πολύχρωμου ανατολίτικου και αφρικανικού παζαριού. Εδώ θα βρείτε από γαλλικά τρόφιμα και μπαγκέτες ως τα περίφημα κεντητά και τα άλλα ξύλινα χειροτεχνήματα σε τιμές κυριολεκτικά εξευτελιστικές για ευρωπαϊκό βαλάντιο. Στην πάνω πόλη επίσης υπάρχουν τα παλάτια της δυναστείας των βασιλέων της φυλής των Μερίνα, που μοιάζουν περισσότερο με φρούρια, στα δωμάτια των οποίων δεν λείπει όμως η γαλλική φινέτσα στα έπιπλα και στα άλλα σκεύη.
Η ιδιαιτερότητα της Μαδαγασκάρης ως φυσικού περιβάλλοντος, που την κάνει να ξεχωρίζει μέσα στον κόσμο, οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην απομόνωσή της, που της εξασφάλισε πλήθος από μοναδικά στον κόσμο οικοσυστήματα.
Οπως γράφουν οι γεωλόγοι και οι αρχαιολόγοι, πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, η Πανγαία, δηλαδή η αρχική μάζα ξηράς στον πλανήτη μας, έσπασε σε δύο υπερηπείρους, την Gondwana και τη Laurasia. Κάποτε, στα επόμενα 65 εκατ. χρόνια, η Gondwana υπό την πίεση τρομακτικών τεκτονικών σεισμών άρχισε να κατευθύνεται προς τον Βορρά χάνοντας στην πορεία της μεγάλα κομμάτια γης, με πρώτα την Αυστραλία και την Ανταρκτική που μετακινήθηκαν προς Νότο. Λίγο αργότερα ένα άλλο κομμάτι, η Ινδία, κινήθηκε βόρεια προς τη Laurasia, ενώ στα 165 εκατ. χρόνια η Νότια Αμερική χωρίστηκε από την Αφρική και η Μαδαγασκάρη, που αποτελούσε μια προέκταση της Σομαλίας, ξεχώρισε και απομονώθηκε σαν νησί στη σημερινή της μορφή.
Αυτή η απομόνωση σε συνδυασμό με το ότι δεν κατακλύστηκε από παγετώνες ούτε ερημώθηκε η βλάστησή της από δεινόσαυρους, εξηγεί τη μοναδικότητα της χλωρίδας και πανίδας του νησιού. Ετσι από τα 4.100 γνωστά είδη του φυτικού βασιλείου που απαντούν στο νησί, τα 3.000 είναι αποκλειστικά δικά της, δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος της Γης. Από τα 250 είδη πτηνών τα 125 είναι αποκλειστικά της Μαδαγασκάρης, το ίδιο ισχύει και στα ζώα και στα ερπετά, με πιο παράξενα είδη τους περίφημους λέμουρους, τους χαμαιλέοντες, τις χελώνες κλπ.
«Είναι ένα θαυμαστό εργαστήριο της φύσης όλη η Μαδαγασκάρη, όπου μπορείς να μελετήσεις τη χλωρίδα και την πανίδα που υπήρχε πριν από εκατομμύρια χρόνια σε όλο τον πλανήτη και τώρα έχει εξαφανισθεί από παντού». Αυτό λένε οι ειδικοί και δεν είναι λίγοι οι τουρίστες που την επισκέπτονται γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ούτε είναι τυχαίο ότι έχει περίφημους βοτανικούς κήπους με σαρκοβόρα φυτά.
Οι άραβες θαλασσοπόροι και γεωγράφοι ήξεραν από το 1000 μ.Χ. για το τεράστιο αυτό νησί και ο πρώτος Ευρωπαίος που ανέφερε τη Μαδαγασκάρη στην περιγραφή του μυθικού ταξιδιού του στην Κίνα ήταν ο Μάρκο Πόλο που μίλησε για τους «γρύπες», τα φτερωτά τέρατα. Το 1850 βρέθηκε στο νότιο μέρος του νησιού αβγό αυτού του περιλάλητου πουλιού που μεταφέρθηκε άθικτο στο Παρίσι. Ηταν οκτώ φορές μεγαλύτερο από το αβγό της στρουθοκαμήλου που είχε μήκος 35 εκατοστά του μέτρου. Οι παλαιοντολόγοι το ονόμασαν Aepyornis Maximus και υπολογίζουν ότι είχε τρία μέτρα ύψος και ζύγισε 500 κιλά.
Ο τουρίστας δεν θα συναντήσει βέβαια σήμερα αυτά τα μυθικά πουλιά, αλλά όλα τα τουριστικά προγράμματα προβλέπουν επίσκεψη στο νότιο μέρος του νησιού στο εθνικό πάρκο Μπερεντί (τα καλύτερα πάρκα είναι αυτά που ανήκουν και τα διαχειρίζονται ξένες εταιρείες) για να γνωρίσουν οι ξένοι τους μοναδικούς στον κόσμο λέμουρους. Αυτοί οι χαριτωμένοι μικρόσωμοι πίθηκοι είναι το ζώο που έχει κάνει πασίγνωστη τη Μαδαγασκάρη. Οι λέμουροι είναι προπίθηκοι, που λόγω απομόνωσης του νησιού σταμάτησαν στο στάδιο αυτό εξέλιξης. Είναι κάτι μεταξύ πιθήκου και σκίουρου με μακριά θυσανωτή ουρά που τους βοηθά να πηδάνε στα κλαδιά των δέντρων ως και 10 μέτρα.
Υπάρχουν 30 γνωστά είδη λέμουρου με διαφορετικά χρώματα, είναι όλα φυτοφάγα και ζουν πάνω στα δέντρα. Ο πιο εντυπωσιακός και αγαπημένος για τα παιχνίδια στους τουρίστες είναι ο Lemourien Sifake που με το ερωτικό του κάλεσμα (ακούγεται 30 χλμ. μακριά) αναστατώνει τα δάση. Η Μαδαγασκάρη έχει ακόμη 28 είδη νυχτερίδας και εδώ ζει «η ιπτάμενη αλεπού», που είναι η μεγαλύτερη νυχτερίδα του κόσμου.
Στο νότιο μέρος του νησιού και προτού μπούμε στο πάρκο Μπερεντί περνάμε την παράξενη και άνυδρη περιοχή του Androy (η γη των αγκαθιών). «Εδώ», μας λέει ο οδηγός μας, «όλοι πεινούν και διψούν αλλά είναι άνθρωποι δυνατοί και περήφανοι». Πιο κάτω μπαίνουμε στα στοιχειωμένα δάση των κάκτων. Ολες οι πλαγιές είναι γεμάτες από ψηλόκορμους κάκτους μοναδικούς στον κόσμο, που το επιστημονικό τους όνομα είναι Didiezeacees. Είναι σαν λόγχες και χρησιμοποιούνται από τους ιθαγενείς ως ξυλεία για το χτίσιμο σπιτιών.
Πώς θα πάτε
Πώς θα πάτε στη Μαδαγασκάρη; Να προτιμήσετε τα οργανωμένα ταξίδια όπου το γραφείο θα φροντίσει τα πάντα. Αν πάλι προτιμάτε να ταξιδέψετε μόνοι, τότε έχετε πολλές εναλλακτικές λύσεις. Πρώτη, να πάτε με την Ολυμπιακή στο Ναϊρόμπι της Κένυας (τρεις πτήσεις την εβδομάδα διάρκειας 6 ωρών) και από εκεί την Air Mad για το Ανταναναρίβο.
Η Air Mad είναι η πιο φθηνή εταιρεία και πετά με Boeing 747 (Τζάμπο) σχεδόν κάθε ημέρα από το Παρίσι, τη Φραγκφούρτη και τη Ζυρίχη για το Ανταναναρίβο. Δύο πτήσεις την εβδομάδα έχει και η Air France μεταξύ Παρισιού και Ανταναναρίβο, αλλά το εισιτήριο μετ’ επιστροφής κοστίζει γύρω στα 1.500 δολάρια. Η Air Mad είναι πολύ πιο φθηνή και όποιος ταξιδέψει με αυτήν από την Ευρώπη έχει 50% έκπτωση και στα εσωτερικά δρομολόγια. Η πιο φθηνή, με εισιτήριο μόλις 500 δολαρίων, είναι η Aeroflot αλλά πρέπει προηγουμένως να πάτε στη Μόσχα.
Το νεκροταφείο των πειρατών
Ενα από τα αξιοθέατα του νησιού (που έχει αρκετά καλά ξενοδοχεία) είναι το Cimetiere de Pirates, στο οποίο φθάνεις ύστερα από μια περιπετειώδη πεζοπορία μέσα από βάλτους και ισορροπώντας πάνω σε κορμούς δέντρων. Οι τάφοι από ηφαιστειακές μαύρες πέτρες έχουν επάνω τους την πειρατική σφραγίδα με τα δύο οστά και τη νεκροκεφαλή, όμως μερικοί έχουν και τον χριστιανικό σταυρό.
Το νησί ήταν από τα μέσα του 16ου αιώνα το μεγαλύτερο κρησφύγετο πειρατών στον Ινδικό ωκεανό και για εκατό και πλέον χρόνια οι πειρατές κούρσευαν τα ολλανδικά, αγγλικά και γαλλικά πλοία που γύριζαν φορτωμένα με πλούτο από την Ινδία. Οι πιο γνωστοί πειρατές, θαμμένοι στους χορταριασμένους τάφους, ήταν ένας Ουαλός, ο David Williams, οι Αγγλοι Thomas White, John Every, William Kidd και άλλοι, ενώ ο συγγραφέας του Ροβινσώνα Κρούσου Ντάνιελ Ντεφόε διηγείται ότι στο λιμάνι Ντιέγκο Σουαρέζ στη Βόρεια Μαδαγασκάρη οι πειρατές ίδρυσαν μια ιδιότυπη δημοκρατία, τη Libertalia, που ήταν καταφύγιο όλων των σκλάβων και καταπιεσμένων του 17ου αιώνα.
«Σαφάρι» για φάλαινες
Το τουριστικό υπερθέαμα της Μαδαγασκάρης, το οποίο απολαμβάνει η πλειονότητα των ξένων επισκεπτών της, είναι το «σαφάρι για φάλαινες». Είναι τόσο εντυπωσιακό το θέαμα, που ασφαλώς όσοι είναι τυχεροί και το βλέπουν όπως εγώ μακαρίζουν τον Θεό που τους αξίωσε να δουν αυτή τη μεγάλη ομορφιά της φύσης.
Και μιλάμε για τύχη γιατί, όπως μας εξήγησε ο γάλλος καπετάνιος Paul Martin, με το σκάφος «Salina» του οποίου βγήκαμε στον Ινδικό Ωκεανό για να συναντήσουμε τις φάλαινες, «ο ωκεανός δεν είναι ζωολογικός κήπος και οι φάλαινες δεν είναι ψάρια ενυδρείου για να τα βλέπεις όποτε θέλεις»!
Πάντως από τον Αύγουστο ως τον Οκτώβριο εκατοντάδες φάλαινες ξεκινούν το μεγάλο ταξίδι του έρωτα και έρχονται από τον Νότιο Πόλο στα θερμά νερά των ανατολικών ακτών της Μαδαγασκάρης για να ζευγαρώσουν. Ανήκουν στο γένος που αποκαλείται Megaptera, φθάνουν τα 15 μέτρα και ζυγίζουν αρκετούς τόνους. Είναι μαύρες με αρκετό από το κάτω μέρος του σώματος λευκό και κύριο χαρακτηριστικό τους είναι τα πολύ μακριά και στενά πτερύγια.
Μερικές φορές η μεγάπτερη κάνει άλματα έξω από το νερό, οπότε χτυπά την επιφάνεια με τα πτερύγια ή την ουρά ή συστρέφεται πάνω στη ράχη της με τα πτερύγια στον αέρα. Οταν κάνει βαθιά μακροβούτια, καμπουριάζει και στρέφεται απότομα προς τα εμπρός, φέρνοντας την ουρά της κάθετα έξω από το νερό.
Ολα αυτά τα παιχνιδίσματα ενός από τα πιο νοήμονα ζώα του πλανήτη μας τα απόλαυσα εγώ και η συντροφιά μου σε ένα πεντάωρο σαφάρι στο κανάλι που χωρίζει τη Μαδαγασκάρη από το νησάκι Ile Sainte Marie. Οταν ξεκινήσαμε το πρωί με το 16 μέτρων «Salina» ο Paul Martin έσπευσε να μας προειδοποιήσει: «Θα κάνω ό,τι μπορώ για να δείτε φάλαινες αλλά δεν μπορώ να σας εγγυηθώ τίποτε, ο ωκεανός είναι απέραντος και οι φάλαινες χάνονται σε χιλιάδες μίλια».
Τελικά αποδειχθήκαμε όχι απλώς τυχεροί αλλά προνομιούχοι. Υστερα από ένα δίωρο κοπιαστικής αναζήτησης, ζήσαμε ένα φανταστικό υπερθέαμα. Για τρεις ολόκληρες ώρες 5, 10 και μερικές φορές περισσότερες φάλαινες συνόδευσαν το πλοιαράκι μας και μας έδειχναν τον καλύτερο εαυτό τους με άλματα έξω από το νερό, με μακροβούτια κάτω από το σκάφος, με πόζες για να τις φωτογραφίσουμε σαν να ήταν αρτίστες! Ηταν στιγμές που τρομάζαμε, γιατί ήταν τόσες πολλές δίπλα μας ώστε τα κύματα που προκαλούσαν με τα άλματά τους σκαμπανέβαζαν το πλοίο μας και άλλες φορές κινδυνεύαμε να συγκρουστούμε με αυτά τα τεράστια κήτη, που το καθένα είχε το ίδιο μέγεθος με το «Salina». Και όμως έπαιζαν τόσο αριστοτεχνικά μαζί μας ώστε μόλις το σκάφος τις άγγιζε με ένα μακροβούτι το άφηναν να περάσει από πάνω τους.
Ημασταν ευτυχισμένοι με το θέαμα αλλά και κατάπληκτοι από τη νοημοσύνη και τη φιλικότητα που έδειχναν προς εμάς τους ανθρώπους. Και όταν πια, αφού έπαιξαν για τρεις ώρες μαζί μας, και μετά χάθηκαν στον ωκεανό ήμασταν όλοι βέβαιοι και συμφώνησε μαζί μας και ο καπετάνιος ότι δεν κάναμε σαφάρι, δεν τις βρήκαμε εμείς μέσα στην απεραντοσύνη του ωκεανού, αλλά αυτές γιατί έτσι το ήθελαν ήλθαν να μας συναντήσουν για να παίξουν μαζί μας για όσο χρόνο ήθελαν. Και μετά έφυγαν για το πουθενά.
Δυστυχώς αυτές τις φάλαινες, που από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 με απόφαση του ΟΗΕ έχουν κηρυχθεί προστατευόμενο είδος, ασυνείδητοι ρώσοι και ιάπωνες φαλαινοθήρες τις σκοτώνουν για να πουλήσουν το λάδι τους σε εργοστάσια αρωματοποιίας.
Για να κάνετε και εσείς σαφάρι πρέπει να πετάξετε από το Ανταναναρίβο στο Ile Sainte Marie με ένα Hawker Siddeley 748 της Air Mad, οπότε θα γνωρίσετε και το πιο όμορφο τροπικό νησί του Ινδικού. Το νησί (60 χλμ. μήκος και 5 χλμ. πλάτος) είναι κατάφυτο από κοκκοφοίνικες, μπανανιές και απίθανα τροπικά λουλούδια και από τη μοναδική στον κόσμο μαύρη ορχιδέα.
Le groupe artistique TANDROY KIE s’est formé depuis l’année 2013. Composé des jeunes danseurs, chanteurs et musiciens originaires de la région ANDROY, leur style musical est typiquement traditionnel.
Six nouvelles langues austronésiennes sont dorénavant disponibles dans l’interface de programmation (Application Programming Interface – API) de Microsoft Translator. Elles sont le fidjien, le filipino, le malgache, samoan, le tahitien et le tongien.
La communication parcourt de longues distances et rapproche les personnes de différentes cultures. De ce fait, rendre plus accessible la compréhension des langues est primordial car elles sont l’essence même des relations humaines, entreprises et gouvernements. Les langues austronésiennes sont utilisées dans une vaste région ; de Madagascar aux îles de Polynésie, et du sud de la Nouvelle-Zélande au nord de la Chine du Sud. L’introduction de ces six langues austronésiennes dans Microsoft Translator va donc permettre de nouvelles opportunités de communication pour les quelque 119 millions de personnes dans le monde qui les utilisent.
Afin de faciliter la communication et permettre une traduction rapide et à un coût raisonnable, Translator s’intègre également à une large gamme de produits et applications Microsoft, notamment MICROSOFT TRANSLATOR SUR BING, SHAREPOINT, CORTANA, EDGE et YAMMER. La suite complète d’applications Microsoft Translator est disponible pour PC et appareils mobiles WINDOWS ou Android (incluant les tablettes Kindle), et pour IPHONE. Translator offre aussi disponible en forme de WEB WIDGET pour ajouter, sans aucun coût supplémentaire, un soutien multilingue à votre site web. Finalement s’il vous faut traduire un ou plusieurs documents (en lots), vous pouvez utiliser l’application open-source gratuite DOCUMENT TRANSLATOR qui conserve leur format d’origine des documents et prend en charge les formats HTML, plain text, PDFs et Microsoft Office (Word, Excel et PowerPoint).
Ces langues austronésiennes seront également disponibles sur la messagerie instantanée de Skype (à la fois l’application Skype Windows et Skype Preview pour Windows 10) pour faciliter la communication à travers le monde.
Le ministère du tourisme de Madagascar vient de lancer l’application “Madagascar, l’île trésor”, pour promouvoir la destination Madagascar, par le biais des nouvelles technologies de l’information et de la communication.
Cette application arrive à point nommé pour les touristes, car elle leur permettra de s’orienter plus facilement durant leur séjour dans le pays. Téléchargeable via Google Play sur tout appareil androïd et bientôt sur IOS, cette plateforme fournit une palette d’informations pratiques sur Madagascar : des lieux à visiter, des hôtels aux cafés, en passant par les restaurants, les numéros de secours… bref les informations pratiques pour passer un séjour agréable sur la Grande île.
Cette application a été développée en partenariat avec Airtel Madagascar, branche du 3e opérateur mobile mondial. Selon son Directeur Général, c’est une façon pour l’opérateur de participer à la protection et à la préservation de l’environnement pour la promotion du tourisme durable à Madagascar.
Plante condimentaire très utilisée à la Réunion et à Madagascar, le brède mafane a une saveur piquante, poivrée et même légèrement anesthésiante. Nous vous proposons de découvrir comment cultiver, récolter et utiliser cette plante qui réveille les papilles.
Présentation de cette plante
Le brède mafane, aussi appelé cresson de Pará, est une plante herbacée de la famille des Asteracées. Son nom botanique est Acmella oleracea ou Spilanthes oleracea. Bien que cette plante condimentaire soit très courante dans la cuisine malgache et réunionnaise, elle serait originaire d’Amérique du Sud et plus précisément du Brésil. En Malgache, on l’appelle anamalaho, kimotodoha ou bredy mafana (une expression qui signifie littéralement “herbe chaude”). C’est une annuelle rampante, qui ne dépasse pas 10 cm de haut. Ses tiges s’étalent sur le sol. Ses feuilles sont oblongues et légèrement dentelées tandis que ses fleurs, de forme conique, ressemblent à un pompon très dense, jaune parfois teinté de rouge.
Conseils de culture
Bien qu’il s’agisse d’une plante tropicale, le brède mafane peut être cultivé en Europe, à condition de lui réserver un coin ensoleillé de votre jardin ou votre balcon. Il apprécie un sol frais, fertile et bien drainé. En plus d’être comestible, le cresson de Pará constitue aussi une jolie plante de bordure et de potée. Vous pouvez le semer : – directement en place de la mi-mai à la mi-juillet en espaçant les graines et les rangs de 40 cm – en serre ou sous châssis dès avril : semez en godets et repiquez vers la mi-mai, quand tout risque de gelée est écarté. Lors du repiquage, veillez à laisser une distance de 40 cm en tout sens autour de chaque plant car le cresson de Para a tendance à ramper. Cette plante supporte la coupe et résiste bien aux maladies. En revanche, elle craint la sécheresse et le froid : arrosez régulièrement et faites un paillage pour garder le sol frais en période de sécheresse. Pour obtenir une meilleure ramification, vous pouvez aussi pincer l’extrémité des tiges. A noter : vous pouvez récupérer les graines d’une année sur l’autre quand les fleurs sont complètement sèches (entre septembre et novembre). Attention : les limaces sont friandes des jeunes plants.
Utilisations de cette plante
Le brède mafane est prêt à être cueilli lorsque les fleurs, encore en bouton, commencent à s’ouvrir. On peut le récolter de la mi-juillet jusqu’aux gelées. Cueillez les tiges au-dessus du collet pour obtenir de nouvelles pousses, au fur et à mesure de vos besoins. Vous pouvez aussi le cueillir feuille par feuille. En cuisine, on utilise les feuilles fraîches ou sèches, mais aussi les fleurs : les feuilles et fleurs en boutons ont une saveur poivrée et piquante. Les fleurs ont aussi la particularité de produire un léger effet anesthésiant sur la langue. De quoi piquer… votre curiosité ! Cette espèce est essentiellement cultivée à la Réunion et à Madagascar et entre dans le plat national malgache : le romazava (une sorte de ragoût). On lui prête aussi des vertus médicinales anesthésique, diurétique, digestive et antiscorbutique.
Fidy Rasambainarivo, “One island, one health: transmission of pathogens between species at the human-wildlife interface”
Dr. Rasambainarivo obtained his veterinary degree from the University of Antananarivo, Madagascar, a Master’s degree in epidemiology from the Université de Montréal, Canada and is currently enrolled as a PhD candidate at the University of Missouri Saint Louis. He has 10 years of experience working with captive and free ranging wild animals (especially lemurs) as a veterinarian and a researcher on health and diseases at the human and wildlife interface. Fidy is also a lecturer on wildlife health and conservation medicine at the Veterinary School of Antananarivo and serves as a veterinary advisor for the Madagascar Fauna and Flora Group.
Dr. Fidy’s talk was delivered on 21 September 2016 during the Duke Lemur Center’s 50th Anniversary Scientific Symposium. The Duke Lemur Center houses the world’s largest and most diverse population of lemurs – earth’s most threatened group of mammals – outside of Madagascar. The future of lemurs is #INOURHANDS. To learn how you can make a difference, please visit lemur.duke.edu.
Cette brillante jeune fille veut décrocher une bourse d’études pour continuer ses études à l’étranger.
La promotion Avotr’Aina de la Faculté de médecine de l’Université d’Antananarivo, vient de faire sa sortie, hier, au Palais des Sports et de la Culture de Mahamasina. C’était à l’occasion de la Journée de la Faculté de Médecine, organisée tous les ans à Ankatso. Cette promotion regroupe les étudiants ayant achevé leurs cours théoriques de sept ans en médecine humaine. Ils ont ainsi reçu leurs attestations de fin des cours théoriques. Leur nombre : 326 étudiants. Pour décrocher le diplôme d’Etat de Doctorat en Médecine, ils doivent d’abord effectuer des stages de deux ans dans les Centres hospitaliers universitaires (CHU), ou les Centres de santé de base (CSB), puis présenter leur thèse de fin d’études. Cette étape franchie, ils deviennent des médecins généralistes. Libre à eux ensuite de continuer leurs études pour la spécialisation, pendant cinq ans. Dans cette promotion, il existe une petite étoile qui brille plus que les autres. Il s’agit de Rarinisa Manoa Andrianjatovo, âgée seulement de 20 ans, elle a fini ses sept années d’études théoriques en médecine. A 13 ans, elle a eu son Bac en série D. Après le diplôme d’Etat en médecine, elle compte finir sa spécialisation de cinq ans à l’étranger. Mais elle doit bénéficier d’une bourse d’études pour y arriver.
Rarinisa Manoa Andrianjatovo, à 20 ans, a fini les sept années d’études en médecine.
En fait, les salles de fêtes de l’Université d’Antananarivo n’ont plus suffi pour accueillir ce triple événement de la Faculté de Médecine. C’est pourquoi il a fallu choisir le Palais des Sports de Mahamasina pour permettre aux parents des étudiants, aux amis, et aux proches d’assister à l’événement, plus précisément au triple événement. Ce fut ainsi une grande première pour la Faculté de Médecine de voir sortir sa première promotion des paramédicaux ayant fait des études (Bac+3 en LMD) à l’université d’Antananarivo. Une promotion composée de 177 nouveaux sortants faisant partie des huit spécialités en paramed, entre autres: Infirmiers, sages-femmes, techniciens de laboratoire, techniciens d’appareillage, etc. Par ailleurs, une cinquantaine de médecins spécialistes admis au concours de clinicat viennent également de recevoir leurs attestations. Ils vont appuyer le corps professoral à l’Université et dans d’autres établissements pédagogiques. Certains d’entre eux vont de ce fait devenir des professeurs agrégés. Puis, 66 autres médecins admis au concours d’internat viennent également d’avoir leurs attestations. Et d’autres étudiants appartenant à la médecine vétérinaire et pharmacie viennent également de recevoir leurs attestations, à l’occasion de cette même cérémonie.
